Glisemik İndeks Nedir Ve Etkileyen Faktörler Nelerdir?
Glisemik indeks (Gİ) karbonhidratların kandaki glukoz düzeylerine olan etkisini ölçme sistemine denir. Çeşitli besinlerdeki karbonhidrat yapıları kan şekerini fazla yükseltmektedir. Glisemik indeksi düşük olan besinler kişiyi daha uzun süre tok tutmaktadır. Glisemik indeksi yüksek olan gıdalar kandaki insülin değerini hızlıca yükseltip kan şekerinin hızlı düşmesine neden olmakta bu nedenle de kişi yeni yemek yemiş olmasına rağmen yemek yeme ihtiyacı duymaktadır. Diğer bir yandan yükselen kan şekerinin fazlasının vücutta depolanmasıyla kilo alımına neden olmaktadır. Bununla birlikte diyabet, damar sertliği ve hipertansiyona neden olmaktadır.
Gıdalarda un ve şeker oranı arttıkça glisemik indeks artmaktadır. Glisemik indeksi etkileyen çeşitli faktörler ise şöyledir;
1. Pişirme
Gıdaları pişirme sindirimini kolaylaştırdığı için kana karışıp insülin seviyesini daha çabuk arttırmaktadır. Bu nedenle glisemik indeks artmaktadır. Yani bir sebzeyi çiğ yediğimizde daha tok tutacaktır.
2. Gıdanın Fiziksel Yapısı
Tahıllar ve baklagiller üzeri fibroz bir tabakayla kaplıdır. Bu tabaka sindirime engel oluşturduğu için daha yavaş sindirilmeye neden olurlar. Böylece glisemik indeksleri azalır.
3. İçerdiği Nişasta Türü
Amilaz ve amilopektin yiyeceklerdeki nişasta çeşitleridir. Örneğin;baklagiller gibi amilaz içerirler bu nedenle glisemik indeksi düşüktür. Buğday ununda ise amilopektin fazla olduğu için glisemik indeksi yüksektir.
4. İçerdiği Lif Miktarı
Lif suyla birleştiği zaman şişerek büyür ve bağırsaklardan daha uzun sürede geçer böylece sindirimi yavaşlar. Lifli gıdaların sindirimi daha yavaş olduğu için glisemik indeksi düşüktür. Örneğin elma ve yulaf gibi.
5. İçerdiği Şeker Türü
Doğal şeker içeren gıdaların glisemik indeksi düşüktür. Ama doğal şeker içeren işlenmiş gıda bulmak genellikle çok zordur çünkü artık işlenmiş gıdalarda rafine şeker mutlaka bulunmaktadır. Örneğin doğal balın glisemik indeksi 58 iken marketlerden aldığımız ballarda mutlaka rafine şeker bulunmaktadır ve glisemik indeksi çok daha yüksektir.
